Παιδικές φοβίες - Το λιοντάρι, η μάγισσα και η ντουλάπα

Το πρώτο βιβλίο από την αγγλική παιδική λογοτεχνία των Χρονικών της Νάρνια διαπραγματεύεται τον παιδικό φόβο για τα αχανή ανεξερεύνητα μέρη, το σκοτάδι, τις μάγισσες και τις ντουλάπες. Όπως όλα τα παραμύθια εγείρει το μεταφυσικό χαρακτήρα των φοβιών. Τα παιδιά παρουσιάζουν ποικίλες φοβίες, οι οποίες διαφοροποιούνται ωστόσο σύμφωνα με τη χρονολογική ηλικία.

Πληθώρα ερευνών υποδεικνύουν ότι ανάμεσα στην ηλικία των 2-6 ετών τα παιδιά αναπτύσσουν περισσότερες από τέσσερις συγκεκριμένες φοβίες, ενώ μεταξύ 6-12 ετών βιώνουν κατά μέσο όρο επτά διαφορετικές φοβίες. Ο φόβος της πτώσης και οι δυνατοί θόρυβοι είναι τα μοναδικά ερεθίσματα, τα οποία τα παιδιά δείχνουν να φοβούνται από τη γέννησή τους κιόλας. Οι υπόλοιπες φοβίες εκδηλώνονται καθώς αναπτύσσεται ο βαθμός συνειδητότητας του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώνουν. Οι πρώιμες παιδικές φοβίες εστιάζονται λοιπόν στο περιβάλλον ανάπτυξης.

Εάν κανείς μελετήσει τη λίστα που ακολουθεί θα παρατηρήσει ότι ορισμένες φοβίες ενώ εξασθενούν, επανέρχονται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Τα παιδί μπορεί π.χ. να φοβάται το σκοτάδι στην ηλικία των 2 ετών, η φοβία αυτή να εξαλειφθεί στα 3 έτη, να επανεμφανισθεί ωστόσο στην ηλικία των 4 ετών. Κάποιες άλλες φοβίες δεν επανεμφανίζονται απλά αλλάζουν μορφή. Η φοβία για το σκοτάδι σε μικρότερη ηλικία μπορεί να μετατραπεί σε φοβία για τους ληστές και κακοποιούς σε μεγαλύτερη ηλικία.

Με την πάροδο των χρόνων οι φοβίες μεταλλάσσονται και εξελίσσονται. Ενώ σε μια πρώιμη χρονολογική ηλικία επικεντρώνονται στον οικογενειακό χώρο, στην εφηβεία π.χ. οι φοβίες μπορεί να σχετίζονται με το τι νομίζουν οι άλλοι για τον έφηβο. Οι φοβίες σε σχέση με το σχολείο, τους συνομηλίκους και το μέλλον προσδιορίζουν κυρίως την εφηβική περίοδο. Σε καμία περίπτωση οι φοβίες που εκδηλώνονται δεν πρέπει να υποτιμώνται από τους ενήλικες.

Στο Δείκτη επιχειρείται η σταδιακή προσέγγιση της παιδικής φοβίας μέσα από γνωστικές και συμπεριφοριστικές τεχνικές, καθώς και η καθοδήγηση των γονέων μέσω πρακτικών συμβουλών για την εξάλειψη των φοβικών συμπτωμάτων.