Άρθρα

Πρακτικές συμβουλές

Πώς να αντιμετωπίσω τα ψέματα που λέει το παιδί μου;

 Τα μικρά παιδιά ζουν σε ένα κόσμο που κινείται ανάμεσα στο φανταστικό και στο πραγματικό, στην αλήθεια και στο ψέμα. Το ψέμα φανερώνει στην ουσία την ανάγκη του παιδιού να ξεφύγει για λίγο από τον γονεικό έλεγχο. Το να μάθει όμως να λέει την αλήθεια αποτελεί βάση για τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης. Η πρόληψη στην εμφάνιση των ψεμάτων σχετίζεται με ορισμένες παραμέτρους: έπαινος, αποδοχή αλήθειας, διάκριση ψέματος και συναισθηματική αντίδραση.

Κρίνεται απαραίτητη η παρακίνηση του παιδιού να λέει την αλήθεια (είτε έχει συμβεί κάτι καλό είτε όχι) και η άμεση επιβράβευση (έπαινος) του εφόσον την ομολογεί. Το καλύτερο όμως παράδειγμα το δίνουν οι ίδιοι οι γονείς αποδεχόμενοι την πραγματικότητα – την αλήθεια μιας κατάστασης χωρίς να την αποκρύβουν από το παιδί. Όσον αφορά τον έλεγχο και τη βαρύτητα των ψεμάτων διακρίνετε τα ψέματα ανάλογα με το σκοπό τους (ψέμα «να μην μπλέξω» ‘δε χτύπησα εγώ το Γιάννη’, ψέμα «να μην κάνω αυτό που πρέπει» ‘ναι μαμά το έφαγα το φαγητό μου’, ψέμα «για να προκαλέσω εντυπώσεις» ‘ναι έχω όλα τα σπίτια της Μπάρμπι και δύο αληθινές πισίνες’).

Η αντιμετώπιση καταστάσεων ψέματος στοχεύει στη συμβουλευτική και στην καθοδήγηση του παιδιού. Χρειάζονται διευκρινήσεις για την αξία της αλήθειας και για τη σημασία των σχέσεων εμπιστοσύνης (π.χ. με στεναχωρεί που δεν μου είπες την αλήθεια. Την άλλη φορά εύχομαι να μου την πεις για να μπορώ να σε εμπιστεύομαι). Σημαντική κρίνεται η συνειδητοποίηση της διαφοράς μεταξύ αλήθειας και ψέματος (π.χ. δε χρειάζεται να λες στη Μαρία ότι έχεις εκατό ζευγάρια παπούτσια στο σπίτι. Η Μαρία θα είναι φίλη σου και θα σε αγαπά και με τα δύο που έχεις). Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε το συμβολικό παιχνίδι (π.χ. έλα να φτιάξουμε μια φανταστική και μια αληθινή ιστορία και να τη διηγηθούμε στον παππού).

Προσοχή! Δεν πρέπει να τιμωρούμε το παιδί για τα ψέματα που λέει, να αντιδρούμε υπερβολικά ή να παίρνουμε το ψέμα προσωπικά. Το μόνο που χρειάζεται είναι να το διδάξουμε να αναλαμβάνει τις ευθύνες του και να είναι ειλικρινές απέναντι στους άλλους.

Η κόρη μου ζηλεύει το μικρότερο αδερφό της τι να κάνω;

 Κάθε παιδί επιδιώκει να λαμβάνει την προσοχή των γύρω του. Εφόσον η κατάσταση αυτή διαταράσσεται κυρίως με τον ερχομό ενός νέου παιδιού εκδηλώνονται συμπεριφορές ζήλιας. Η πρόληψη καταστάσεων ζήλιας αφορά κυρίως στην εμπλοκή του παιδιού σε δραστηριότητες που σχετίζονται με τον αδερφό ή την αδερφή του. Η συμμετοχή στην αλλαγή μίας πάνας ή στο τάισμα του μωρού δημιουργεί θετικά κίνητρα στο παιδί και το βοηθά να μετατρέψει μία αρνητική μορφή συμπεριφοράς σε αξιέπαινη. Στην αντιμετώπιση καταστάσεων ζήλιας επιστρατεύουμε εναλλακτικές δραστηριότητες (π.χ. «παίξε λίγο με τα αυτοκινητάκια σου και μόλις τελειώσω θα έρθω κατ’ ευθείαν να παίξω και εγώ μαζί σου ένα υπέροχο παιχνίδι»).

Δείχνουμε κατανόηση για τα συναισθήματα του παιδιού μας (π.χ. «ξέρω ότι θέλεις να παίξουμε μαζί, αλλά πρέπει να ταΐσω το μπέμπη, θέλεις να με βοηθήσεις να το κάνουμε»). Δεν πρέπει να τιμωρούμε το παιδί, εφόσον ζητεί την προσοχή μας. Με αυτό τον τρόπο το μόνο που κάνουμε είναι να οξύνουμε την κατάσταση. Επίσης σημαντικό είναι να μην προβαίνουμε σε συγκρίσεις με τα αδέρφια γιατί μειώνουμε έτσι τις προσδοκίες του παιδιού σχετικά με τις δυνατότητες του (π.χ. δε λέμε «κοίτα πώς το κάνει ο Γιάννης έτσι να το μάθεις και εσύ»). Όταν οι τσακωμοί για τα μεγαλύτερα παιδιά ξεφεύγουν από τον έλεγχο ζητήστε από τα παιδιά να συμφιλιωθούν μεταξύ τους αλλιώς προτείνετε ως εναλλακτική λύση τη τιμωρία για το καθένα ξεχωριστά. Φροντίστε επίσης να μην ενθαρρύνετε να μαρτυρά το ένα τις ζαβολιές του άλλου γιατί έτσι τροφοδοτείτε αρνητικές μορφές συμπεριφοράς. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να τις αγνοήσετε λέγοντας; «Λυπάμαι που δεν μπορείτε να συμφιλιωθείτε, μακάρι όταν έρθω σε λίγο να σας δω μονιασμένους».